هنر پاپ؛ هنری برگرفته از زندگی روزمره

عنوان «هنر پاپ» اولین بار توسط جون مک هله در سال 1954 مطرح شد؛ اما در سال 1958 کلمه پاپ آرت در مجله Architectural Digest به چاپ رسید. هنر عامه یا هنر پاپ یک جنبش هنری بود که در اواسط دهه 1950 در آمریکا و انگلستان به وجود آمد و در 1960 به اوج خود رسید. این هنر، یکی از جریان های بسیار مهم و تاثیرگذار در نیمه دوم قرن بیستم به شمار می رود که با هدف مقابله با اکسپرسیونیسم انتزاعی شکل گرفت. مهم ترین ویژگی هنرمندان پاپ علاقه و گرایش به هنر توده می باشد؛ بنابراین دستمایه اصلی هنرمندان پاپ برگرفته از فرهنگ روزمره و مردمی، تولیدات انبوه، تبلیغات محیطی و تلویزیونی بود.

شکل گیری هنر پاپ به عنوان یکی از هنرهای پست مدرن، تحت تاثیر جریان هایی مانند دادائیسم و به طور خاص آثار ضد هنر مارسل دوشان قرار داشت؛ بدین سان هنر پاپ را دادای نیمه دوم قرن بیستم نیز نامیده اند. هنرمندان در این سبک روشنفکرانه، با نگاهی انتقادی به مصرف گرایی آثاری را خلق کردند؛ آنها هنر خود را از چیزهای دم دستی و سطحی زندگی روزانه مردم، از آگهی های دیواری تا تولیدات انبوهی که مورد استفاده مردم قرار داشت، بهره می بردند؛ بنابراین یکی از منابع الهام اصلی در آثار آنها، اشیا روزمره بود؛ همچنین پاپ آرت وارد مطبوعات شد و توانست مرز میان هنر و تبلیغات بازرگانی از بین ببرد؛ به طوری که عموم مردم می توانستند آن را درک کنند و مفهوم آن را مورد بحث قرار دهند.

معروف ترین هنرمندان این جنبش، امریکایی هستند و معروف ترین آثار این سبک یادآور المان های آمریکا می باشد. ریچارد همیلتون به عنوان یکی از سردمداران این جنبش، هنر پاپ را یک هنر جوان، ارزان، مردمی، فانی، مصرف گرا، کنایه آمیز، فریبنده و یک تجارت بزرگ تعریف کرد. از هنرمندان به نام این جنبش ادواردو پاولوزی (موسس گروه Independent، از مهمترین گروه ها در شروع این سبک در انگلستان)، پیتر بلیک، پاتریک کالفیلد، اندی وارهول، کیت هرینگ، جاسپر جونز و … اما بسیاری از منتقدان ریچارد همیلتون را به عنوان پدر هنر عامه می شناختند؛ وی در طراحی و اجرای آثاری با تکنیک کولاژ شهرت داشت.

اثری از ریچارد همیلتون، کلاژ

هنرمندان پاپ، الگوی آثار فیگوراتیو خود را از مجلات عامیانه و منابع تجاری انتخاب می کردند و این مساله جنجال زیادی را در میان هنرمندان نسل قبلی به وجود آورد و حتی مورد سرزنش نیز قرار گرفتند. با توجه به اینکه پاپ آرت، گرایش های مکانیکی و ضدفردی زندگی و فرهنگ آمریکایی را بیان می کرد، مورد انتقاد شدید طرفداران اکسپرسیونیسم انتزاعی قرار گرفت. با گذشت زمان، هنرمندان پاپ، به عنوان هنرمندانی نوآور و توانمند شناخته شدند و آثار آنها مورد توجه بیشتری قرار گرفت.

هنر پاپ، تمامی شیوه های رایج در هنر پیشین و هنر آکادمیک را کنار می زند و تلاش دارد دگرگونی هایی در منبع آفرینش هنری ایجاد کند؛ همچنین آنها شیفته فرهنگ عامیانه شهری بودند. این جنبش تلفیقی بود از مردمی بودن، قابل گسترش ساختن، شوخ طبعی، ترفند و فریبندگی در اثر هنری، که می بایست کم هزینه، با تولید انبوه و جنبه تجاری باشد. این شیوه بر طراحی محصول و گرافیک تبلیغاتی تاثیر بسزایی داشت به طوری که امروزه بسیاری از ایده های تبلیغاتی از هنر پاپ الهام گرفته شده است.

اثری از اندی وارهول، چاپ سیلک اسکرین

 

هنرمندان پاپ همواره نگاهی تجاری به هنر داشتند و آثار فراوانی را از حالت های روزمره و عادی زندگی ترسیم می کردند. آنها معتقد بودند پیش پا افتاده ترین عناصر فرهنگی جامعه زیبا است و می توان آنها را با زبان هنر بیان کرد؛ بنابراین پایه این سبک مبتنی بر نوعی واقع گرایی اجتماعی با نگاهی انتقادی و اهانت آمیز بود. هنرمندان پاپ به زیبایی شناسی همگانی تاکید ویژه ای داشتند بر همین اساس از فیلم ها، آگهی های تبلیغاتی، داستان های شبه علمی، موسیقی پاپ، حروف و علائم متداول، اشیای روزمره، کالاهای مصرفی بهره بردند؛ به همین دلیل آن را هنری مردم پسند می شمارند.