معرفی کتاب اینستاگرام و تصویر معاصر/ (2017)Instagram and Contemporary Image/ نویسنده: لو مانویچ Lev Manovich

فاطمه مرسلی توحیدی

 دکتری پژوهش هنر/مدرس گروه ارتباط تصویری دانشگاه الزهرا(س)

 

 

    

وب سایت اینستاگرام در توضیح این اپلیکیشن، چنین آورده است: «اینستاگرام روشی سریع و سرگرم کننده برای اشتراک‌گذاری زندگی شما با دوستانتان از طریق مجموعه‌های عکس است. عکسی با تلفن همراهتان بگیرید، سپس فیلتری را برای تبدیل این عکس به خاطره‌ای پایدار بر‌گزینید. ما اینستاگرام را بنیان گذاردیم تا شما بتوانید لحظات زندگی دوستانتان را از طریق دیدن تصاویر تجربه کنید. ما جهانی را تصور می‌کنیم که از طریق تصویر، ارتباط و همبستگی بیشتری در آن برقرار است»

و امروز، اپلیکیشن اینستاگرام، با گذر از مرز یک میلیارد کاربردر جهان، به بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی تولید و انتشار محتوای بصری بدل شده است. بدون شک کسب چنین جایگاهی، این رسانه اجتماعی دیجیتال را شایسته آن می‌سازد تا محققین در زمینه‌های گوناگون فرهنگی، اجتماعی و هنری و پژوهش‌های میان‌رشته‌ای، به مطالعه و شناخت کیفیت ارتباطات گوناگون متنی و بصری در این رسانه فراگیر و محبوب بپردازند.

از جمله پژوهش های کمی و کیفی ارزشمند در حوزه شناخت تصویر و فرهنگ بصری بازنمایی شده در تصاویر اینستاگرام متعلق به لو مانوویچ Lev Manovich، نظریه پرداز روسی رسانه های ارتباطی نوین، با عنوان «اینستاگرام و تصویر معاصر»(2017)، است. مطالب این کتاب شامل نتایج و تحلیل دو پروژه عظیم و میدانی است که توسط مانوویچ و همکاران وی طراحی گردیده است.

از سال 2012، آزمایشگاه تحقیقی[1] به سرپرستی لو مانوویچ ، بر روی بسیاری از روش‌های بصری‌سازی داده ها برای آنالیز عکس‌های کابران اینستاگرام استفاده کرده است. در پروژه‌های پژوهشی و آزمایشگاهی اینستاگرام، مانوویچ و همکاران او، با استفاده از روش‌های کمی و ترکیب آن با تئوری‌های گوناگون رسانه، نرم افزار، نظریه فیلم و تاریخ هنر، به مطالعه رفتار بصری کاربران در فضای اینستاگرام، پرداخته‌اند. در دو پروژه که با عناوین «فوتو تریل[2]» و «سلفی سیتی[3]» نام‌گذاری شده است[4] ، تعداد 2.3 میلیون عکس از هزاران کاربر اینستاگرام در 13 شهر جهان[5] ، آنالیز شده است. با توجه به این که تمام کابران از یک نوع اپلیکیشن اینستاگرام، با مجموعه یکسانی از فیلتر‌ها و امکانات تصویری برخوردار بودند، این پروژه در صدد پاسخگویی به تفاوت واریانس تصاویر در شهرهای مختلف بود. و اینکه آیا اپلیکیش‌ های شبکه‌ای مانند اینستاگرام می‌توانند زبان تصویری جهانی جدید را ارائه دهند که ویژگی‌های منطقه‌ای از آن حذف شده است؟ هم‌چنین می‌توان به ارتباط تاریخی میان عکاسی توسط نرم افزارهای شبکه‌ای و عکاسی در گذشته نزدیک مانند عکاسی حرفه‌ای قرن بیست و یکم، عکاسی هنری، و تبلیغات پرداخت. از سوی دیگر، درباره تداوم یا به انزوا رفتن برخی تکنیک‌های عکاسی می‌توان تحقیق کرد. ما هم‌چنین می‌توانیم مسئله تنوع را مطرح کنیم. آیا سهولت گرفتن، ویرایش و به اشتراک گذاری عکس منجر به تنوع زیبایی‌شناسی بیشتر است؟ و یا به جای آن، منجر به تکرار بیشتر، یکنواختی و تقلید اجتماعی بصری می‌شود؟ هم‌چنین در این دو پروژه، مشابهت‌های فراوانی مابین شهرهای گوناگون، در به کارگیری ویژگی‌های بصری پایه، مانند تونالیته رنگی و تنوع استفاده از فیلترها، آشکار گردید؛ هم‌چنین محتوای عکس‌ها و تفاوت در ترکیب‌بندی تصاویر و سایر جنبه‌های زیبایی‌شناسانه عکس، و روش‌های رایج و محبوب در عکاسی، از دیگر اهداف پژوهشی در دو پروژه یادشده بود (Tifentale and Manovich, 2015: 109-110).

بر اساس دو پروژه و توضیحات یادشده، مانوویچ تصاویر به اشتراک گذارده شده در اینستاگرام را از منظرکیفی و سطوح بازنمایی به سه گروه طبقه بندی می‌کند. 1 تصاویر ساده Casual Photos، 2-تصاویر حرفه‌ای ,Professional Photos 3-تصاویر چیدمانی Designed Photos؛

1-تصاویر ساده، بخش اعظم بازنمایی‌های به نمایش درآمده در اینستاگرام را در بر می‌گیرد و عبارت است از تصاویری که افراد معمولی از زندگی روزمره خود، به قصد ثبت لحظات و اشتراک‌گذاری با سایر کاربران، در فضای مجازی منتشر می‌کنند؛

2-مانوویچ از واژه «حرفه‌ای» برای ارجاع به آن دسته از کنش‌های تصویری کاربران استفاده می‌کند که قوانین حرفه‌ای تثبیت شده عکاسی را در تصاویرشان به کار می‌ برند. این قوانین و تکنیک‌های حرفه‌ای، پیش از به وجود آمدن اینستاگرام وجود داشته است و برخی کاربران به طور آگاهانه و گروهی دیگر ناآگاهانه از تکنیک های یادشده در ثبت تصاویر استفاده می‌کنند

3-تصاویرچیدمانی، مجموعه‌ای از تصاویر هستند که به جهت دستیابی به سبکی خاص، فضای تصویری در آن‌ها طراحی و چیدمان شده است.

منابع:

http://instagram.com/about/faq/؛

Manovich,Lev(2017),Instagram and Contemporary Image, http://manovich.net/index.php/projects/instagram-and-contemporary-image.

Tifentale, Alise , Manovich,Lev (2015), Selfiecity: Exploring Photography and Self-Fashioning in Social Media, Postdigital Aesthetics Art, Computation and Design, Edited by David M. Berry and Michael Dieter, 109-122.

 

 

 

[1] Software Studies Initiative

[2] Phototrails

[3]Selfiecity

[4] اطلاعات پروژه یادشده در وب سایت  www. phototrails.net  و www.Selfiecity.net قابل دسترسی است.

[5] بانکوک، برلین، استانبول، لندن، مسکو، نیویورک، پاریس، ریودوژانیرو، سان فرانسیسکو، سنگاپور، سیدنی، تل آویو و توکیو.